İlişkilerde yeni bir sayfa: Çin ve Sırbistan işbirliğini derinleştiriyor

3 ülkeyi kapsayan Avrupa ülkeleri turunda Fransa'nın ardından Sırbistan’ı ziyaret eden Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, ikinci devlet ziyaretini gerçekleştirmek üzere başkent Belgrad'a ulaşırken, iki ülke arasındaki sağlam dostluğun daha da zenginleşip güçleneceğine dair beklentiler yüksek.

Çin Dışişleri Bakanlığından yapılan açıklamaya göre Şi, ziyaretinin, Çin'in Sırbistan ile sağlam dostluğunu pekiştirmeyi amaçladığını, iki ülke arasındaki işbirliğin ivmesini, kapsamını ve niteliğini geliştirerek yeni bir sayfa açmayı hedeflediğini belirtirken, Sırbistan'ın, en büyük dış yatırım kaynağı ve Avrupa Birliği’nden sonra en büyük ticaret ortağı olan Çin'in modern İpek Yolu olarak anılan Kuşak ve Yol Girişimi’ndeki 'her koşulda stratejik Avrupa halkası' olması önem taşıyor.

Çin liderinin uçağına Sırbistan hava sahasına girişinde Sırp savaş uçakları eşlik ederken, Şi'yi, başkent Belgrad'a varışında Nikola Tesla Havalimanı'nda Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic karşıladı.

Belgrad ziyareti öncesinde Sırbistan'da yayın yapan ‘Politika gazetesinde yayımlanan makalesinde, “Uluslararası manzara nasıl değişirse değişsin, Çin ve Sırbistan gerçek dost ve iyi ortak olmaya devam edecektir" ifadelerini kullanan Şi, Sırbistan ile ‘ortak geleceği paylaşan Çin-Sırbistan topluluğunu’ birlikte inşa etmek istediklerini vurguladı.

Ziyaret, Çin Büyükelçiliğinin bombalanmasının yıl dönümüne rastladı

Şi'nin ziyareti, Çin'in eski Yugoslavya'daki Belgrad Büyükelçiliğinin 1999'da NATO güçlerince bombalanmasının 25. yıldönümüne denk gelirken, Çin lideri, gazetedeki makalesinde bu olayı anımsatarak "Çin halkı, barışın değerini bilir fakat bu trajik tarihin tekerrür etmesine asla müsaade etmez” değerlendirmesinde bulundu.

ABD öncülüğündeki NATO güçlerinin 78 gün süren hava saldırılarında 7 Mayıs gecesi Çin'in Belgrad Büyükelçiliği hedef alınmış, saldırıda Çin vatandaşı üç gazeteci hayatını kaybetmişti.

Çin lideri, ülkeye 2016'da yaptığı ziyarette bombalanan eski büyükelçilik binasına giderek hayatını kaybedenleri anmıştı.

Sırbistan Çin

© AP Photo / Darko Bandic

Ekonomik ilişkiler gelişiyor

Sırbistan, Avrupa Birliği ile sorun yaşayan Çin'in kıtada kendisine yakın dost ve ortak gördüğü ülkelerin başında gelirken, ülkenin 2022'de en fazla yabancı yatırım aldığı ülke Çin olmuştu.

Bununla birlikte karşılıklı ticaret hacmi 2023'te 4.35 milyar dolara ulaşmıştı.

Çin ve Sırbistan, Vucic'in Ekim 2023'te Pekin'de düzenlenen 3. Kuşak ve Yol Forumu için Çin'e yaptığı ziyarette serbest ticaret anlaşması imzalarken, anlaşmayla iki ülke arasında gümrük vergisiz ticareti yapılan malların oranının yüzde 95'e ulaşması öngörülüyor.

Öte yandan iki ülke, tarihi İpek Yolu güzergahındaki Doğu-Batı ticaretini canlandırmayı amaçlayan Kuşak ve Yol Girişimi çerçevesindeki işbirliğini sürdürüyor.

Sırbistan'da Smederevo Çelik Fabrikası'nın yeniden canlandırılması ve Belgrad ile Budapeşte yüksek hızlı tren projesi ve Belgrad-Novi Sad bağlantısı da bu kapsamdaki ortak projeler arasında yer alıyor.

Çin-Sırbistan ortaklığında inşa edilen Saraorçi Güneş Enerjisi Santrali projesi de iki ülke arasında yeşil enerji alanında artan işbirliğine örnek gösteriliyor.

Çin'in Orta ve Doğu Avrupa'daki ilk serbest ticaret ortağı olmasıyla öne çıkan Sırbistan’ın ürettiği bal, kırmızı şarap, sığır eti, kuzu eti ve diğer tarım ürünlerinin mutfakta muhafazakar Çinli tüketiciler arasında giderek popüler hale gelmesi dikkat çekerken, Çin lideri Şi, makalesinde “Ticari ve ekonomik ilişkiler, endüstriyel zincir ve altyapı geliştirme alanlarında gelişen işbirliğimiz, modernleşme sürecimize büyük bir ivme kazandırıyor” diye yazmıştı.

“Teknolojik inovasyon, gelişmiş üretim, yeşil enerji, dijital ekonomi, yapay zeka ve diğer gelişmekte olan alanlarda işbirliğini genişletmeliyiz” diyen Şi, Sırbistan'ın başkenti Belgrad'a varışının ardından yaptığı yazılı açıklamada, Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vucic ile ikili ilişkiler ve iki tarafı ilgilendiren diğer konular hakkında derinlemesine görüş alışverişinde bulunmayı dört gözle beklediğini söyledi.