Rus askeri uzman: Türkiye, NATO'da 'yabancılar arasındaki öteki'

Rus askeri uzman Vladimir Yevseyev, Türkiye'nin NATO’da hiçbir zaman ‘öz’ muamelesi görmediğini, ittifak içinde ‘yabancılar arasındaki üvey’ olarak kaldığını belirtti.

Hollanda Başbakanı Mark Rutte, NATO Genel Sekreterliği adaylığını görüşmek üzere Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile yüz yüze görüşmeyi planlıyor. Mart ayının sonunda Rutte, Erdoğan'la NATO'ya liderlik etme isteği konusunda telefon görüşmeleri yapmıştı. Erdoğan, Ankara'nın beklenti ve ihtiyaçlarını karşılayacak bir adayı desteklemeye hazır olduğunu ifade etmişti.

Moskova merkezli Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Ülkeleri Enstitüsü ŞİÖ Avrasya Entegrasyonu ve Kalkınma Bölümü Başkanı askeri uzman Vladimir Yevseyev, Rutte ile Erdoğan arasında gerçekleşecek görüşmede hangi konuların gündeme gelebileceğini Sputnik’e değerlendirdi.

Yevseyev, Türkiye’nin hiçbir zaman NATO'da ‘öz’ muamelesi görmediğini ve bunun da Ankara'nın İttifak ülkelerine karşı ihtiyatlı davranmasına neden olduğunu belirterek, şu değerlendirmede bulundu:

“Yetkililerinin tüm güzel sözlerine, güvencelerine, vaatlerine rağmen NATO, Türkiye'yi kendisinden biri olarak görmedi ve hala da görmüyor. Türkiye NATO’da ‘yabancılar arasındaki üveydir’. Buna karşılık Türkiye'nin NATO'nun politikalarına ve üye ülkelerin temsilcilerine karşı daha ihtiyatli davranmak zorunda olduğunu belirtmek gerekiyor. Suriye topraklarında Amerikan ve Türk askerleri arasında çatışmaların yaşandığına dair veriler var. Bu güvensizlik özellikle Türkiye'nin Patriot hava savunma sistemlerinin teminini talep etmesiyle ortaya çıktı. Hatta Türkiye birkaç kez hava sahasını ABD'ye kapattı.”

Rus uzman, Ankara'nın NATO liderliğinin kendisi üzerinde baskı kurmaya yönelik tüm girişimlerin farkında olduğunu ve bu konuda dengeli bir politika izlediğine vurgu yaparak, şunları kaydetti.

“Baskı altında olduğunu anlayan Türkiye de artık NATO Genel Sekreterliği adayından bazı tavizler talep edebilir. Genel olarak Amerikalılar hedeflerine ulaşmak için müttefikleri üzerinde baskı kurmanın yollarını aramayı severler. Kararın tamamen Türkiye'ye bağlı olduğu, İsveç'in NATO'ya katılımı sürecinde de bu oldu. Sonuçta Kongre'nin F-16 savaş uçakları tedarikini Ankara'nın İsveç'i NATO'ya kabulü için atması gereken adımlarla ilişkilendirdiğini çok iyi hatırlıyoruz."

Yevseyev, Türkiye'nin artık NATO'dan taviz talep etme hakkına sahip olduğunu belirterek, şu ifadeleri kullandı:

“Türkiye'nin küresel anlamda NATO'ya pek bağımlı olduğu söylenemez. Ama Türkiye F-16'lara ilgi duyabilir. Türkiye'nin yeni F-16 Block 70'in yanı sıra, halihazırda sahip olduğu 79 uçağın modernize edilmiş kitlerinin derhal tedarikini talep etme hakkına sahip olduğunu düşünüyorum. Çünkü Lockheed Martin'in son derece meşgul olduğu ve F-16'ları 2029'dan önce Ankara'ya teslim edemeyeceği yönündeki açıklamalar garip geliyor. Türkiye'nin bu uçakların parasını çok önceden verdiği göz önüne alındığında 5 yıl aşırı bir bekleme süresi. Türkiye’nin F-35 programına geri dönmesi bir yana, İttifak müttefikine uçakların parasını ödemeli, teslim tarihlerini sürekli ertelememeli ve şantaj yapmamalı. Genel olarak Türkiye'nin Genel Sekreterlik için şu veya bu adayın seçilmesini engellemesi pek mümkün görünmüyor ancak bu durumda açıkça hak ettiği payı almaya çalışacaktır.”

Washington’un NATO ve muhtemel yeni Genel Sekreter Rutte şahsında, gemilerin boğazlardan geçişine izin verilmesi konusunda Ankara'ya açıkça baskı yapmaya çalışacağını kaydeden Yevseyev, sözlerini şöyle sürdürdü:

“Ukrayna'ya yönelik yeni yardım paketi kapsamında Londra, Kiev'e 60 savaş botu tedarik etmek istiyor. Bunları Ukrayna'ya ulaştırmak için boğazlardan geçmeleri gerekiyor ve Türkiye, askeri gemilerin İstanbul ve Çanakkale Boğazı'ndan geçmesine izin vermemesini öngören Montrö Sözleşmesi'ne bağlı. Türkiye daha önce de İngiltere'nin Ukrayna'ya sağladığı iki Sandown mayın tarama gemisinin geçişine izin vermemişti.”