'Bu insanlar, Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçecek. Geçerken bir kısmı da burada kalacak'

Ussal Consultancy Kurucusu Ussal Şahbaz, dünyada nüfusun değişimini, göç senaryolarını ve Türk nüfusunun yaşlanma durumunu, Erdal Kaplanseren’le Ekonomi Panorama’da anlattı.

Ussal Şahbaz, Türk nüfusunun giderek yaşlandığını, önümüzdeki 10 yıl içinde genç ve dinamik olma potansiyelini kaybedebileceği ihtimalne değindi:

“Emekli maaşlarını bugün aslında çalışanlar ödüyor. Emeklilerin biriktirdiği paradan ödenmiyor. Öyle bir şey yok. O paralar harcanmış oluyor. Bugün çalışanlar, şu anki emeklilerin maaşlarını ödüyor. Normalde bir emeklilik sisteminin iyi çalışması için her bir emekliye karşı dört çalışan olması lazım. Son çıkan EYT ile birlikte Türkiye’de bir emekliye karşı 1,5 çalışana indi oran. Dolayısıyla buradan emeklilere verecek çok bir para kalmıyor maalesef. Birinci problemimiz bu. İkinci problem, Türkiye’de kadın başına düşen çocuk sayısı 2’nin altına indi. Normalde kadın başına 2,1 çocuk oranı ile nüfus korunur. Bizdeki oran şu anda 1,7’ye indi. Bu, ileride nüfusun yaşlanacağını gösteriyor. Türkiye’de şu anda ortalama yaş 34. Bu sayı Almanya’da 45’lerde. Japonya’da daha da kötü. Geçen sene ilk defa Japonya’da yaşlılar için satılan bez satışı, bebekler için satılan bezleri geçti. Oraya gelmemize daha çok var ama Türkiye eskisi gibi genç nüfus, ‘müthiş tüketim yapma’ demografisinde olmayacak önümüzdeki 10 senede. Yavaş yavaş yaşlanacağız. Bunun tedbirlerini almamız gerekiyor. Türkiye eğer yabancı yatırımcılara ekonomisi ile ilgili bir hikaye yazacaksa, on-on beş sene önceki hikayelere kimse inanmaz. Artık daha olgunlaşmış, katma değerli üretim yapan ülke hikayesi oluşturmamız lazım belki de.”

Dünya nüfusunun da yaşlandığını fakat Afrika’da ve Hindistan’da hızlı artışın devam ettiğini vurgulayan Şahbaz, dünya çapında demografinin değişeceğinin altını çizdi:

“Gelecekte dünya nüfusundaki değişimlerin etkisi ülkeye göre değişecek. Şu anda Fransa’ya giderseniz, nüfus azlığından doğan sorunlar bilfiil karşınıza çıkıyor. Geçen gün bir teknoloji konferansına gittim. En genç bendim ki ben 42 yaşındayım. Çok üzücü bir durum. Ama tabii bazı ülkelerde durum böyle değil. Afrika’da, Hindistan’da bayağı çocuk var. Orada yaşlanma daha sonra olacak. Ama bu aynı zamanda dünyanın demografik yapısını da değiştirecek. Bundan 100 yıl önce, dünyadaki her 8 kişiden 1’i Afrikalıydı. Bu, her üç kişiden biri haline gelecek. Bu insanlar orada yiyecek içecek bir şey bulamadığı için göç edecek. Kültürel açıdan Avrupa ve biz buna hazır mıyız? Bunu sormamız lazım.”

Tarih boyunca yaşanan göçleri anımsatan Ussal Şahbaz, Türkiye’nin modern göç güzergahları üstünde yer aldığını ve düşünmesi gereken bazı konular olduğunu belirtti:

“İklim değişikliğinden en çok etkilenecek, genç nüfusu en çok olan ve üreme hızı en çok olan yerler Afrika ve Güney Asya. Buradaki nüfusun gideceği yerler Avrupa. Nüfusu yaşlanan ve zengin olan Avrupa. Haritadan bakarsanız, ikisinin tam ortasında biz varız. Demek ki bu insanlar, Türkiye üzerinden Avrupa’ya geçecek. Geçerken bir kısmı da burada kalacak. O iş nasıl olacak bunu da düşünmek lazım.”